Rozwój psychiczny dziecka

18 miesięcy

 

• maszeruje ulicą jednokierunkową i ulica ta prowadzi dokładnie w przeciwnym kierunku niż życzyłby sobie tego rodzic,
• skłonność do robienia wszystkiego na przekór,
• rzadko stosuje się do poleceń, ulubione słowo „nie”,
• nie osiągnęło stadium, w którym słowa skłaniają do działania ani tego, że można na cos poczekać,
•  „teraz” jest jedynym liczącym się wymiarem czasu,
•  nie znosi niepowodzeń,
• relacje nastawiona na branie, skłonność do traktowania innych ludzi – szczególnie dzieci – jak przedmioty, brak idei dzielenia się,
• jeżeli chcesz trzymać dziecko z dala od jakiś miejsc w domu, postaraj się uniemożliwić mu to fizycznie, bo to skuteczniejsze w tym wieku niż zakazy,
• stały, bezpośredni nadzór
•  używaj prostych słów, komendy np. kurtka, czapka, spacer,
• fortele przy zabawie w nieodpowiedni sposób, odwrócenie uwagi.

2 lata

 

• znacząca równowaga,
• tendencja do robienia tego, co potrafi,
• większa sprawność motoryczna i językowa (wyraża sprawnie swoje pragnienia i nie jest już sfrustrowany, że nie wiedzą, o co mu chodzi),
• większa zdolność czekania i znoszenia niewygody,
• ludzie znaczą więcej, lubi sprawiać innym przyjemność, doświadcza przyjemności z obecności innych,
• jeszcze nie potrafi się dzielić, ale może wręczyć innemu dziecku niepotrzebne w danej chwili zabawki.

2, 5 roku

 

• krańcowa nierównowaga,
• zachowanie dokładnie przeciwstawne do pożądanego,
• jest trudny we współżyciu,
• uparte i mało elastyczne
• nie potrafią się przystosować i ustąpić,
• wszystko musi być zrobione dokładnie tak, jak one sobie tego życzą,
• codzienne czynności muszą przebiegać w określony sposób,
• skłonność do dominacji, wysokie wymagania,
• wydają rozkazy i podejmują decyzje (mama to zrobi to nie może tata itp.)
• gwałtowne emocje (często skrajne).

3 lata

 

• -krótki okres uspokojenia,
• lubi uległość, używa chętnie słowa „tak” jak 2,5 latek słowa „nie”,
• lubi dawać i dzielić się przedmiotami i doświadczeniami,
• nastawiony na współpracę,
• nie potrzebuje już w takim stopniu rytuałów, ścisłej powtarzalności działań,
• udzie stają się dla niego ważni, lubi zawierać przyjaźnie, chętnie odda zabawkę lub ustąpi by ktoś go polubił,
• zainteresowany językiem i jego możliwościami, uwielbia nowe słowa, dużo ich nabywa i rozumie.

3,5 roku

 

• duża niepewność, zaburzenie równowagi i koordynacji (w różnych sferach np. ruchowej – potykanie, drżenie rąk, językowej – jąkanie, oczy i uszy)
• silna potrzeba rozładowywania emocji (mruganie, obgryzanie paznokci, dłubanie w nosie, tiki twarzy i innych części ciała, masturbacja, ssanie palca, jedzenie czy kręcenie włosów),
• kłopoty w stosunkach z innymi (brak poczucia bezpieczeństwa, częsty płacz, pytania – kochasz mnie?, pretensje – nie kochasz mnie, wymaganie – nie patrz, nie mów, nie śmiej się itp., żąda aby uwaga była skupiona na nim i jest okropnie zazdrosny, żądanie wyłączności).

4 lata

 

• główna cecha: „nie do opanowania” (biją, kopią, rzucają, niszczą, uciekają, nagły niemądry śmiech czy napady złości, przeciwstawia się poleceniom, opór dla zasady, prowokuje),
• mitomania, zmyślone historie,
• musi mieć możliwość sprawdzenia się ( jazda na rowerze, załatwienie jakiś drobnych rzeczy itp.)
• postawa zależna od rodzica, w jakich granicach chcą się poruszać, ale podstawą jest stanowczość i konsekwencja (pamiętając o tym, ze te zachowania są konieczne dla rozwoju, wtedy rzadziej poczucie klęski i bezradności).

4,5 roku

 

• stara się rozdzielić rzeczywistość od wyobrażeń,
• bardziej konsekwentne w działaniu,
•  zawzięcie dyskutują, interesują się szczegółami i łatwo je zapamiętują, lubią rzeczy unaocznione, kiedy się im wyjaśnia i pokazuje przy okazji,
• lepiej nad sobą panują i rozwijają wiele swoich zdolności, łatwiej radzą sobie z własnym rozdrażnieniem,
• potrafią długo zająć się rysowaniem, zaczynają interesować się literami i cyframi, niektóre całkiem nieźle liczą, zaczynają się interesować różnymi wymiarami rysunku (tył – przód, wewnątrz – zewnątrz).

5 lat

 

• zachwycająca równowaga, aniołki J,
• stabilne i dobrze przystosowane,
• można na nich polegać,
• zadowala ich przebywanie w otoczeniu domowym,
• matka – centrum świata, lubi przebywać blisko niej, wykonywać jej polecenia, robić różne rzeczy z nią i dla niej,
• lubi kiedy wydaje mu się polecenia i prosi o pozwolenie.

5,5 i 6 lat

 

• zachowanie podobne do 2,5 latka (gwałtowne emocje, skrajności: kocha, zaraz potem nienawidzi z błahych powodów),
• matka nie zajmuje już centralnego miejsca, ono chce być w centrum świata,
•  wiele wymaga od innych i jest nieustępliwe w swoich żądaniach, ma być tak jak chce, inni mają się dostosować,
• reaguje na innych raczej negatywnie, prośba powoduje często sprzeciw, na polecenia odpowiada z ociąganiem i odmownie, krnąbrne, gotowe dyskutować godzinami nad wydanym poleceniem,
•  chcą wiele i konieczność wyboru jest dla nich nie do zniesienia, ponieważ chcą obu rzeczy,
• trudność pogodzenia się z krytyką, własną winą czy karą,
• lubią być chwalone, muszą wygrywać, ma być tak jak one chcą, jeśli wygrywają to jest ok. są gotowe nawet oszukać, jeśli wygra ktoś inny jest źle.

7 lat

 

• dziecko jest o wiele bardziej skryte,
• spokojniejszy i łatwiejszy we współżyciu, ale prędzej należy oczekiwać po nim narzekania niż radości,
•  woli być sam, często stroni od ludzi, chce mieć własny pokój,
• lubi patrzeć i słuchać pozostawać na uboczu, zamiłowany telewidz, komputerowiec,
•  intelekt znajduje się w okresie dynamicznego rozwoju,
•  nie jest tak oporny jak 6 latek, ale często ociąga się z reakcją, nie słyszy poleceń albo zapomina co się powiedziało, może cos zacząć a potem zboczyć z kursu, dlatego lepiej przypominać i sprawdzać czy wszystko przebiega jak należy,
• często zbyt wiele od siebie wymaga, rozumie zadania, ale nie zawsze potrafi do końca sobie z nimi poradzić, potrzebuje pomocy w wyznaczeniu punktu, w kotnym należy się zatrzymać,
• w pewnym okresie życie 7 latka nabiera ciemnych barw, uważa, że nikt go znielubi, wszyscy są przeciw, nauczyciel się czepia, inne dzieci oszukują, rodzice są nie w porządku (podejrzenie o adopcji, nikt mnie nie kocha, groźby ucieczki z domu, itp.).

8 lat

 

• wychodzi na spotkanie światu, nie ma dla niego rzeczy niemożliwych,
• często przecenia własne możliwości, nie każdą rzecz doprowadza do końca,
•  ekspansywny i szybki, musi mieć ciągły kontakt z otoczeniem,
• aktywny i zabiegany, żądny nowych doświadczeń i znajomości,
• nabył już umiejętność samooceny i potrafi dostrzec swoje zbyt częste porażki, łatwo siebie wtedy dyskredytuje(wszystko robię źle, nic mi nie wychodzi), skłonność do dramatyzowania,
• wysoka wrażliwość,
• woli robić coś ze względu na nagrody (szybkie), niż z chęci niesienia pomocy,
• woli wskazówki niż pełne polecenia (lepiej hasła np. obiad),
• interesują się tym jak układają się ich stosunki z innymi (relacje dwukierunkowe).

9 lat

 

• skrajnie niezależny, samowystarczalny, skryty,
• stawia opór nadmiernej władzy rodzicielskiej, często bunt przeciw autorytetom,
• skupiony na aprobacie swojej pracy bardziej niż na nagrodzie,
• większe zainteresowanie grupą rów. niż rodziną,
• często drobne rzeczy bierze bardzo serio i one go bardzo załamują,
•  określa się ten wiek jako neurotyczny (dużo się martwi i żali, objawy psychosomatyczne).

10 lat

 

• duża równowaga, akceptacja rodziców,
• chce być dobre i robić to, co należy (liczy się ze słowami rodzica),
• w naturalny sposób jest posłuszny, sam dla siebie,
• lubi życie i potrafi się nim cieszyć, jest miły i przyjacielski i tego oczekuje od innych,
• konkretny i bezpośredni, ale nie sztywny, nie zamartwia się nadmiernie.

Opracowano na podstawie literatury specjalistycznej

„Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat” Ilg, Bates, Baker

 

mgr Katarzyna Lewalska-psycholog